fbpx

Dziecięce lęki z perspektywy psychologa

utworzone przez | gru 4, 2017 | Artykuły, Blog | 0 komentarzy

Czego boi się nasze dziecko?

Każdy człowiek czegoś w mniejszym lub większym stopniu się boi. Możemy bać się śmierci, choroby, problemów finansowych. Nasze dzieci również odczuwają lęki, niepokoje. Część z tych lęków jest naturalna, związana z wiekiem dziecka. Same przychodzą i same odchodzą. Dziecko wyrasta z jednego rodzaju lęków, a po pewnym czasie przychodzą nowe. Lęki nasilają się w wieku: 2 i pół roku, 6-7 oraz 10 lat.
Na początku trzeba rozróżnić lęk od strachu. Strach odczuwamy w przypadku realnego zagrożenia, podczas gdy lęk powstaje na skutek wyobrażenia sobie zagrożenia. Może być to lęk odtwórczy, kiedy dziecko przywołuje z pamięci zagrożenie, którego już kiedyś doświadczyło lub lęk wytwórczy, kiedy maluch tworzy własny świat lęków, co jest związane z jego wyobraźnią.
Oto lęki rozwojowe, które pojawiają się w danym wieku i zazwyczaj same odchodzą. Oczywiście, występują różnice indywidualne, ale mówiąc ogólnie, każdy wiek ma swoje lęki.

Lęki w 2. roku życia

  • Lęki słuchowe: pociągi, ciężarówki, burza, odkurzacz
  • Lęki wizualne: ciemne kolory, pociągi, kapelusze
  • Lęki przestrzenne: zabawka zabrana z normalnego miejsca, przeprowadzka do nowego domu
  • Lęki społeczne: wyjazd matki, jej nieobecność w porze zasypiania
  • Deszcz i wiatr
  • Zwierzęta, szczególnie dzikie

Lęki w 2. i pół roku życia

  • Wiele lęków, szczególnie przestrzennych
  • Obawa przed ruchem albo przed przesuwaniem przedmiotów, przed nieoczekiwanymi relacjami przestrzennymi, np. gdy ktoś wchodzi do domu innymi drzwiami
  • Zbliżające się duże przedmioty – np.: ciężarówka

Lęki w 3. roku życia

  • Dominują lęki wizualne: starzy, pomarszczeni ludzie, maski, czarownicy
  • Ciemność
  • Zwierzęta
  • Policjanci, złodzieje, włamywacze
  • Wieczorne wyjścia rodziców

Lęki w 4. roku życia

  • Powracają lęki słuchowe, szczególnie odgłosy silników
  • Ciemność
  • Dzikie zwierzęta
  • Wyjście matki z domu, szczególnie wieczorem

Lęki w 5. roku życia

  • Niewiele lęków, przeważnie wizualne
  • Mniej obaw przed zwierzętami, złymi ludźmi, czarodziejami
  • Konkretne, przyziemne obawy o potłuczenie się przy upadku, pogryzienie przez psa
  • Ciemność
  • Obawa, że matka nie wróci do domu

Lęki w 6. roku życia

  • Duże natężenie stanów lękowych, wywołane przede wszystkim przez bodźce słuchowe – dzwonek do drzwi, telefon, nieprzyjemny sposób mówienia, odgłosy wydawane przez ptaki i owady
  • Obawy przed światem nadprzyrodzonym – duchy, wiedźmy
  • Lęk, że ktoś chowa się pod łóżkiem
  • Lęki przestrzenne – obawa przed zgubieniem się
  • Obawa przed żywiołami – ogień, woda, grzmoty
  • Dziecko boi się samo zasypiać
  • Obawa, że coś złego stanie się matce, że może umrzeć
  • Lęk przed pobiciem przez innych
  • Dziecko może bać się drobnych skaleczeń, drzazg, widoku krwi z nosa

Lęki w 7. roku życia

  • Dużo lęków, przede wszystkim wizualnych – ciemność, strych, piwnice
  • Cienie stają się duchami, czarownicami, potworami
  • Lęk przed wojną, włamywaczami, ludźmi chowającymi się pod łóżkiem czy w szafie
  • Lęk przed spóźnieniem się do szkoły
  • Lęk przed brakiem akceptacji ze strony innych ludzi

Lęki w 8. i 9. roku życia

  • Mniej leków i nie tak intensywne
  • Dziecko mniej obawia się ciemności
  • Lepsza umiejętność oceny sytuacji, obawy mają swoje uzasadnienie – dotyczą własnych zdolności i możliwości porażki, szczególnie w szkole

Lęki w 10. roku życia

  • Dużo lęków
  • Największe obawy związane są ze zwierzętami- szczególnie dzikimi i wężami
  • Niektóre dzieci boja się ciemności, wysokich pomieszczeń, ognia, przestępców, złodziei

Czego nie wolno robić, gdy dziecko się boi

  • Wyśmiewać się z lęków dziecka
  • Zawstydzać go przed innymi
  • Niecierpliwić się
  • Kazać dziecku zmierzyć się na siłę z jego lękiem, dopóki nie jest gotowe na to; stosuj zasadę ,,małych kroków”
  • Zakładać, że dziecko boi się z Waszej, albo z własnej winy
  • Straszyć dziecka
  • Stymulować lękliwości dziecka swoją własną lękliwą postawą wobec życia
  • Uważać, że w tych lękach jest coś złego, nienormalnego

Co należy robić, kiedy dziecko się boi

  • Daj dziecku opowiedzieć o swoim lęku
  • Zrozum lęk dziecka
  • Potraktuj jego lęki poważnie
  • Pamiętaj, że dziecko samo z tego wyrośnie
  • Pozwól, przynajmniej przez jakiś czas, na unikanie budzącej lęk sytuacji

Jeżeli dziecko nie może pozbyć się jakichś lęków mimo upływu czasu, należy mu w tym stopniowo pomagać. Jeśli nasza pociecha boi się psów, możemy powoli oswajać go z widokiem psa. Na początku pokazujmy zdjęcia psów, filmiki z psem, posłuchajmy szczekania psa. Potem możemy odwiedzić znajomych, którzy mają psa, najlepiej szczeniaka. Dziecko może obserwować psa z bezpiecznej odległości, może zobaczyć jak się bawimy z psem, jak inne dzieci się z nim bawią, ale nigdy nie zmuszajmy, aby dziecko do niego podeszło. Możemy tak systematycznie odwiedzać znajomego psa, zachęcać dziecko do podejścia coraz bliżej, pogłaskania, zabawy. Z czasem dziecko samo ,,odważy” się i pokona swój lęk.
W żadnym wypadku nie stosujemy terapii szokowej!!!
Jeszcze kilka sposobów na ,,walkę z potworami”, które zamieszkują szafy, stoją za zasłonką, czy siedzą pod łóżkiem.

  • Zaprzeczanie – polega na mówieniu do dziecka, że potwory nie istnieją, że to tylko jego wyobraźnia. To metoda nieskuteczna, a nawet szkodliwa. Dziecko nie czuje wsparcia z naszej strony, zamyka się w sobie i przestaje nam ufać.
  • Walka i wygnanie – pozbywamy się potworów z naszego domu za pomocą różnych obrzędów, broni: zapalamy świeczkę zapachową, której potwór nie lubi, używamy spryskiwacza z wodą i spryskujemy miejsce gdzie mieszka potwór, a on ucieka, wprowadzamy maskotkę – obrońcę, która strzeże pokoju przed potworami, itp.
  • Oswajanie – zaprzyjaźniamy się z potworem. Mówimy dziecku, że potwory nic złego dzieciom nie robią, nie jedzą ich, ale za to uwielbiają cukierki, wystarczy go poczęstować, by stał się naszym przyjacielem. Dziecko musi mieć zawsze w zasięgu ręki miseczkę ze smakołykami.

Joanna BliżyckaPsycholog i terapeuta dziecięcy

Pracuję od kilku lat z tymi najmłodszymi i troszkę starszymi dziećmi z różnymi problemami rozwojowymi. Są to między innymi: choroby genetyczne, zaburzenia wieku rozwojowego, problemy emocjonalne i społeczne. Czytaj więcej.