Lęk separacyjny to lęk przed separacją, rozdzieleniem z obiektem lub osobą, do której jesteśmy przywiązani. Do pewnego poziomu lęk ten jest naturalny. Formę zaburzeń przybiera, gdy irracjonalny, niezwiązany z rzeczywistym zagrożeniem niepokój dezorganizuje funkcjonowanie dziecka.

Każde dziecko posiada lęki.

Dla dzieci wiele rzeczy jest nowych, nieznanych, niezrozumiałych. Dużo z nich budzi u naszych pociech naturalny, zrozumiały lęk. Jest ich znacznie więcej, ja opiszę te najczęściej się pojawiające.

Lęk przed ciemnością

Dzieci między 1 a 4 rokiem życia bardzo często boją się same zasypiać i boją się ciemności. To drugi wielki, obok separacyjnego, lęk. Dziecięce lęki są częścią rozwoju. Stres i zmęczenie nasilają lęki. Dużym wsparciem dla dziecka w takich chwilach jest pocieszenie głaskaniem czy przytulaniem. Pomocna jest również rozmowa. Pytanie dziecka, dlaczego się boi. Wysłuchanie go i niezbywanie zdaniem: "Przesadzasz" lub "Na pewno nic tam nie ma". Dziecko poczuje się wtedy nieważne i będzie myślało, że mu nie wierzysz.

Lęki rodem z wyobraźni

Potem dochodzą lęki produkowane przez rozwijającą się wyobraźnię – lęk przed czarownicami, potworami, duchami, tym, co siedzi w nocy pod łóżkiem. Rodzice powinni towarzyszyć małym dzieciom w czasie oglądania bajek, żeby tłumaczyć fragmenty, które mogą dziecko przerażać. Poza tym dzieciom, które nie czytają same bajek, już samą obecnością dorosłego czytającego bajkę i tłumaczącego stwory z baśni, daje poczucie bezpieczeństwa. Zawsze należy tłumaczyć niezrozumiałe czy budzące strach zdarzenia.

Lęk separacyjny

Rozstania z mamą boi się już niemowlak, bo mama jest dla niego gwarancją bezpieczeństwa. Mama jest jedynym, co jest maluszkowi znane. Jeżeli mama musi opuścić dziecko roczne czy dwulatka, dobrze, żeby dziecku powiedziała, że wróci np. zanim ono pójdzie spać albo po obiedzie. Dobrze jest podać maluszkowi jakiś "termin", sprawi to, że nie będzie on cały czas wyczekiwał w niepokoju i martwił się, że mama nigdy nie wróci. Warto też wyjaśnić, kto do tego czasu się nim zaopiekuje. Najgorsze, co można zrobić, to zniknąć ukradkiem. Ukradkowe zniknięcie powoduje znacznie większy poziom lęku separacyjnego. Dziecko ma poczucie, że mama odeszła i już nigdy nie powróci. Nie wie, dlaczego je zostawiła. Nie wie, że wróci. Powoduje to duży stres związany z tęsknotą oraz strach, że mama zniknęła, bo coś źle zrobiło itp.

Lęk separacyjny u niemowląt

Przerażają je gwałtowne ruchy i głośne dźwięki. Obcy ludzie, obce zapachy, obce głosy i samotność. Jest w tym wieku bardzo wrażliwe i boi się wszystkiego, co jest mu nieznane. Niemowlę nie może uciec, schować się ani powiedzieć nam czego się boi. Jego jedyną reakcją jest płacz. Najlepiej wtedy wziąć maleństwo na ręce, mówić do niego czule i kołysać w ramionach. Osoba podchodząca do maluszka z czułością, spokojem i miłością jest w stanie zagwarantować mu poczucie bezpieczeństwa.

Lęk separacyjny większych dzieci

Dziecko może odczuwać lęk przed niektórymi przedmiotami, których działania nie rozumie, np. przed odkurzaczem czy maszynką do mielenia mięsa, burzą, trzaśnięciem drzwiami, wyjącą syreną, szczekającym u sąsiadów psem, szumem wiatru. Lęk powoduje też nieobecność rodziców.

Nie rób nic na siłę! Wszystkie dziecięce lęki są naturalnie pojawiającymi się lękami na każdym etapie rozwoju i mijają.

Jeśli dziecko panicznym płaczem reaguje na dźwięk maszyny do szycia, to spróbuj na jakiś czas uniknąć szycia przy maluszku. Należy jednak też wystrzegać się zachowywania idealnej ciszy tylko dlatego, że w domu jest małe dziecko. W takim wypadku nigdy nie przyzwyczai się do nowych, nieznanych rzeczy i również jako dorosły człowiek będzie miało kłopot z nowymi rzeczami. Dużo rozmawiajcie. Tłumacz dziecku dokąd wychodzisz, dlaczego i po co. Wytłumacz, dlaczego nie może pójść z Tobą i powiedz, kiedy wrócisz. Kiedy obiecasz dziecku jakąś porę powrotu, nie zawiedź! Dziecko będzie nie tylko bardzo smutne, ale za każdym Twoim kolejnym zniknięciem będzie cały czas w stresie czy na pewno wrócisz, czy wrócisz, wtedy kiedy obiecałaś. Kiedy jesteś w domu z dzieckiem, spędzaj z nim dużo czasu. Okazuj wiele czułości i miłości. To bardzo pomoże przełamać mu wszystkie lęki, szczególnie lęk separacyjny. Będzie miało poczucie, że jest dla Ciebie ważne, że je bardzo kochasz i nie będzie się bało, że je zostawisz. Mamusiu, Tatusiu czuję się przy Was bardzo bezpiecznie. Dziękuję, że jesteście przy mnie. Kocham Was bardzo!